Ontdekking prachtig topstuk van Jan Mankes

Bijna een eeuw was dit schilderij van de radar verdwenen. Vlak voor de inrichting van de tentoonstelling Jan Mankes 1889-1920 | De werkelijkheid niet dook dit prachtige werk per toeval op.

Mr Jan Mankes Leliën ca 1910 particuliere collectie zonder lijst

'Subliem', noemt artistiek directeur Ype Koopmans het. Recent kwam dit schilderijtje van 40 x 35 cm boven water. Koopmans: "Mijn favoriete schilderij is meestal de meest recente aanwinst, omdat ik me die nog moet eigen maken. Momenteel ben ik erg vol van een schilderij dat niet ons eigendom is, maar dat we inmiddels wel in huis hebben.

Mankes zelfportret
Jan Mankes, Zelfportret, 1915, Collectie Museum MORE

Onbekende kant van Mankes

Recent werden we benaderd door een mevrouw die uit erfenis een schilderij had met het signatuur Jan Mankes en die zich afvroeg of het een echte was. Het schilderij stelt een akkertje vol witte leliën voor.

Het roept herinneringen op aan de bekende negentiende-eeuwse oost-indische-kers-schilderijen van Jacobus van Looy, maar is verder tamelijk uniek. De lelie was de favoriete bloem van de Engelse prerafaelieten, maar zo’n heel lelieveld ken ik verder niet en laat ook een onbekende kant van Mankes zien.

Mankes is veel geïmiteerd en vervalst

Toen ik het zag wist ik meteen dat het goed was. Zoals wel meer werken van hem ziet het werk eruit als een zeer fijn email en met het als het ware zwevende wit van de bloemen is het een verbluffend schilderij. Juist omdat het zo afwijkend is, zou het motief niet snel door een vervalser zijn gekozen en ook het signatuur is helemaal goed. Alle vervalsingen die ik ken zijn ook sowieso minder van techniek.

Het schilderij is nooit afgebeeld en in de Mankesliteratuur niet terug te vinden. Wel wordt er een schilderij met lelies genoemd in een tentoonstellingsrecensie uit begin 1912. Omdat lelies zomerbloeiers zijn, maak ik daaruit op dat het schilderij op zijn vroegst uit 1911 zal dateren, maar ik gok op 1910. Uit dat jaar hebben wij namelijk zelf een schilderij van Mankes met twee eenzame lelies in een waterglas".