Te zien t/m zondag 8 mei 2022
Als eerste ter wereld toont Museum MORE in Gorssel een groot overzicht van de figuratieve kunst uit het Tsjecho-Slowakije van 1918 tot 1945. Een selectie met meer dan 70 werken van ruim 45 kunstenaars biedt een verrassende blik op het nieuwe realisme zoals dat tot bloei kwam in een turbulente regio, vol verschillende culturele bevolkingsgroepen en verschuivende politieke krachten. Nové Realismy toont een rijkgeschakeerd spectrum aan portretten, landschappen, stillevens en sculpturen.
Rijke culturele traditie
Van Praag tot Bratislava – en ver daarbuiten – richtten kunstenaars zich op het verbeelden van stadse dynamiek of een eenvoudig dorpsleven. Op fabrieken en flats of juist op boeren en het buitenbestaan. Op het nachtleven in een metropool, met arbeiders aan een bar. Of lege landschappen waarin het ooit rustig toeven was, in een overzichtelijke wereld. Voortbouwend op een rijke culturele traditie, midden in het hart van Europa, stonden kunstenaars op zoals Edmund Gwerk, Otto Gutfreund, František Muzika, Géza Schiller, Sándor Bortnyik, Ester Šimerová, Milada Marešová, Erika Streit en Ilona Singer-Weinberger.
Aardschokken
Pas relatief recent groeit de waardering weer in Tsjechië en Slowakije voor deze kunst die grotendeels in vergetelheid was geraakt. Ooit opgeborgen in museale depots, vanwege de reuk rondom figuratieve kunst als propagandamiddel van totalitaire regimes. De aardschokken die het Europese continent doorstond tijdens de Eerste Wereldoorlog trilden nog lang na in Midden- en Oost-Europa. Met de ineenstorting van het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk in 1918 ontstonden nieuwe geografische grenzen, die oude regio’s dwars doorkliefden. Bohemen, Moravië, Silezië, Slowakije gingen op in nieuwe staten.
Richard Schrötter, Horská Krajina, ca. 1925, collection Museum of Czech Literature
Instaprondleidingen
op zondag
Onze museumgids neemt je mee door Nové Realismy.
Ester Šimerová, Harbour in Dieppe, 1931, collection Slovak National Gallery ©Pictoright Amsterdam 2021 @photo www.webumania.sk
Artistieke nomaden
Een culturele voorhoede van onder anderen Duitstalige joden, Hongaarse artistieke nomaden, etnische Tsjechen en Slowaken reisden door Frankrijk, Duitsland en Italië. Aan kunstacademies in Parijs en Berlijn proefden ze de veranderingen in artistieke opvattingen. Onderweg, in culturele hotspots, wisselden ze nieuwe inzichten uit met andere kunstenaars, maakten soms deel uit van de kosmopolitische avant-garde en namen ze moderne visies mee terug naar huis. Naar dat wat ooit ‘thuis’ was geweest of wat een nieuw ‘thuis’ zou worden. Geschoold of autodidact, sociaal geëngageerd en esthetisch gedreven creëerden ze een eigen beeldtaal, niet te vangen in één stroming, maar in parallelle ‘realismen’ die gelijktijdig naast elkaar bestonden. Net als hun culturen, identiteiten en politieke opvattingen.
De tentoonstelling is samengesteld door conservator Julia Dijkstra in samenwerking met Tsjechische gastconservatoren en onderzoekers Ivo Habán en Anna Habánová.
BRUIKLENEN
De tentoonstelling komt tot stand dankzij de royale medewerking van particuliere collecties, instellingen en musea in Tsjechië, Slowakije en Duitsland:
- Central Slovakian Gallery, Banská Bystrica
- Staatliche Museen zu Berlin, Nationalgalerie, Berlijn
- Slovak National Gallery, Bratislava
- Moravian Gallery in Brno
- Museum in Bruntál, contributory organization
- Alšova Jihočeská Galerie, České Budějovice
- National Heritage Institute, Regional Historic Sites Management in České Budějovice, Jindřichův Hradec State Castle and Chateau
- COLLETT Prague | Munich
- Städtische Sammlungen Freital
- Kunstsammlung Gera
- The Art Gallery Karlovy Vary
- Sammlung Frieder Gerlach, Konstanz
- East Slovak Gallery, Košice
- East Slovak Museum in Košice
Herbert Seemann, Flower in the window, ca. 1928, private collection Prague
Heribert Fischer-Geising, Soap blowing boy, 1928, Freital Municipal Collections, photo Franz Zadniček ©www.fischer-geising-stiftung.de
- GASK – Gallery of the Central Bohemian Region, Kutná Hora
- Regional Gallery Liberec
- Silesian Museum, Opava
- Gallery of Fine Arts in Ostrava
- The Gallery of West Bohemia in Pilsen
- Prague City Gallery
- Jewish Museum in Prague
- Museum of Czech Literature, Praag
- Museum of Decorative Arts in Prague
- National Gallery Prague
- Regional Museum at Teplice, contributory organization, Teplice
- Regional Gallery of Fine Arts in Zlín
BOEK
Bij de tentoonstelling verschijnt in februari 2022 een rijk geïllustreerde catalogus. Auteurs zijn Julia Dijkstra, Ivo Habán en Anna Habánová. Waanders Uitgevers, Zwolle. 160 pagina’s. 90 illustraties in kleur. Luxe paperback. €27,50. ISBN 978 94 6262 360 6
Ontdek Tsjecho-Slowaaks
realisme nu in MORE
