Museum MORE toont deze zomer een groot overzicht van het werk van Konrad Klapheck (1935, Düsseldorf). Een man die behoort tot de belangrijkste en meest interessante persoonlijkheden van de naoorlogse Duitse kunstgeschiedenis. Maar ook een kunstenaar die internationaal waardering oogstte, omarmd door verzamelaars in België, Zwitserland, Frankrijk, Italië en de Verenigde Staten.
Afb.: Konrad Klapheck, Die Fragen der Sphinx, 1984, Musée de Grenoble
Ype Koopmans, artistiek directeur Museum MORE: “Echt bijzonder aan Klapheck is dat je een hele eeuw kunstgeschiedenis terug ziet in hem. Zijn werk staat bol van de verwijzingen naar voorgangers, is tijdloos en tegelijkertijd verbijsterend actueel, telkens opnieuw. Bevriend met Joseph Beuys en Gerhard Richter, was Klapheck een van de drie vaderfiguren van de Rijnlandse kunstscene. Maar bovenal, is hij een einzelgänger om wie je niet heen kunt in de moderne schilderkunst”.
Typemachines, douchekoppen of schoenen
Met zijn monumentale stillevens van sterk gestileerde apparaten en industriële objecten geeft Klapheck vorm aan iconen en demonen van de moderne tijd. Typemachines, naaimachines, strijkijzers, douchekoppen of schoenen transformeert hij tot menselijke archetypen. En met zijn keuze voor ironiserende, suggestieve titels versterkt Klapheck de psychologische of seksuele lading van zijn uiterst precies geschilderde onderwerpen.
Machines als menselijke figuren
Tegelijkertijd vervreemdend en ‘klassiek’ wordt hij afwisselend beschouwd als avant-gardekunstenaar en nazaat van de Neue Sachlichkeit, late surrealist of voorloper van popart. Al naar gelang de kunstkritiek van dat moment, dichtte men hem een nieuwe positie toe. Klaphecks unieke oeuvre is echter nauwelijks in een stroming te vangen. Niet in de laatste plaats omdat hij na vier decennia schijnbaar plotseling zijn schilderijen ging orkestreren rondom de menselijke figuur. Een late stijlwisseling die maar weinig kunstenaars aandurven en overleven. Klapheck wel. Daarbij keert hij zijn eigen motief als het ware om: mannen en vrouwen verschijnen als bijna geabstraheerde, verkokerde en mechanische lichamen. Totemfiguren in een paradoxale, strenge wereld vol kleur. Deze ‘Spätstil’ volstond aanvankelijk als iets waardevols en noodzakelijks voor de kunstenaar zelf, maar maakt veel duidelijk over de grondslagen van zijn totale oeuvre. De looproute van deze tentoonstelling is dan ook achterstevoren.
Konrad Klapheck, Savoy, 2005, collectie Galerie Lelong, Parijs/New York
Zijn jonge jaren
Die jonge jaren van Klaphecks in Düsseldorf zijn gevormd door het artistieke en academische milieu waarin hij opgroeide. Zijn ouders waren allebei gezaghebbende kunsthistorici en publicisten. Beiden waren hoogleraar aan de Düsseldorfer Kunstacademie en - als ware hij voorbestemd - zou hun zoon diezelfde positie gaan bekleden vanaf 1979. Vooral zijn moeder – zijn vader overleed vroeg – had een grote invloed op Klapheck.
Door de talloze kunstboeken thuis en bezoeken van kunstenaars aan Villa Klapheck, onder wie Paul Klee en Max Ernst, raakte Klapheck doordesemd met toonaangevende Kulturschaffenden.
Jazz als inspiratie
Vanaf de jaren ’50 bezocht hij jazzconcerten van internationale musici die Duitsland weer aandeden. Wereldsterren als Louis Armstrong, Count Basie, John Coltrane en Thelonius Monk, recenseerde Klapheck als muziekcriticus voor verschillende kranten. De echo van hun optredens zou pas veel later weer terugklinken in zijn werk. Hij zou een thuisreis inzetten naar vroegere onderwerpen, naar instrumenten en mensen. Naar een triomf van de herinnering.
Over de tentoonstelling
De tentoonstelling Venus Ex Machina met zo’n 60 werken omspant zes decennia kunstenaarschap. Te zien in Museum MORE in Gorssel van 5 juni t/m 26 september 2021. De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door de rijksoverheid: de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft namens de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een indemniteitsgarantie toegekend.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerd boek, in het Engels en Nederlands (tweetalig). Auteurs: Alex de Vries, Ype Koopmans. Waanders Uitgevers. ISBN 9789462623439.
Konrad Klapheck, Die zärtlichen Schwestern, 1968. particuliere collectie
Ontdek wat er
nu in Museum MORE
te zien is
